Akryl – co to za materiał? Właściwości, wady i zalety. Dlaczego nie nosić akrylu?
Akryl to jeden z najczęściej spotykanych materiałów syntetycznych używanych w produkcji odzieży, zwłaszcza swetrów, szalików, czapek oraz koców. Wpływa na to jego niska cena, łatwa dostępność oraz właściwości, które sprawiają, że akryl jest często postrzegany jako alternatywa dla wełny. Choć ma swoje zalety, akryl budzi również pewne kontrowersje, zwłaszcza w kontekście jego wpływu na komfort noszenia oraz środowisko.
W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest akryl, jakie ma właściwości, jakie są jego wady i zalety, a także dlaczego niektórzy eksperci i konsumenci sugerują unikanie ubrań wykonanych z tego materiału.
1. Czym jest akryl?
Akryl to włókno syntetyczne, które powstaje w wyniku chemicznego przetwarzania ropy naftowej. Jego produkcja obejmuje polimeryzację akrylonitrylu, co prowadzi do uzyskania długich, elastycznych włókien, które mogą być przędzone i tkane w różnorodne tkaniny.
Pod względem struktury i wyglądu, akryl często porównywany jest do wełny. Włókna akrylowe mają delikatną teksturę, a materiały wykonane z akrylu są miękkie, puszyste i dobrze trzymają ciepło, co sprawia, że ubrania z akrylu cieszą się dużą popularnością w sezonie jesienno-zimowym.
1.1. Historia i rozwój akrylu
Włókna akrylowe zostały po raz pierwszy wprowadzone na rynek w latach 40. XX wieku, kiedy to firma DuPont, znana z wynalezienia nylonu i innych materiałów syntetycznych, opracowała akryl pod nazwą handlową „Orlon”. Główna idea polegała na stworzeniu taniego i łatwego w produkcji substytutu dla wełny, który spełniałby podobne funkcje cieplne, ale byłby łatwiejszy w pielęgnacji.
Z biegiem lat akryl stał się popularnym wyborem w branży odzieżowej, zwłaszcza w produkcji swetrów, czapek, rękawiczek oraz szalików, głównie ze względu na swoją niską cenę i wszechstronność.
2. Właściwości akrylu – co go wyróżnia?
Akryl, choć syntetyczny, ma wiele właściwości, które sprawiają, że jest szeroko stosowany w przemyśle tekstylnym. Jednak jego cechy mogą być zarówno zaletą, jak i wadą w zależności od kontekstu i oczekiwań konsumenta.
2.1. Miękkość i lekkość
Jedną z najważniejszych zalet akrylu jest jego miękkość i lekkość. Materiały wykonane z tego włókna są przyjemne w dotyku, co sprawia, że akryl jest często wybierany do produkcji odzieży, która ma bezpośredni kontakt ze skórą, takiej jak swetry czy szaliki. Ponadto, akryl jest materiałem bardzo lekkim, co sprawia, że odzież wykonana z tego włókna jest wygodna w noszeniu, nawet jeśli tkanina ma grubszą strukturę.
2.2. Ciepło i izolacja termiczna
Akryl, podobnie jak wełna, jest doskonałym izolatorem ciepła, co oznacza, że ubrania wykonane z tego materiału świetnie sprawdzają się w chłodniejsze dni. Dzięki zdolności do zatrzymywania ciepła, akrylowe swetry i szaliki są popularne jesienią i zimą, kiedy priorytetem jest ochrona przed zimnem.
2.3. Odporność na pleśń i mole
Jednym z powodów, dla których akryl jest ceniony, jest jego odporność na działanie pleśni, grzybów oraz moli, co odróżnia go od materiałów naturalnych, takich jak wełna czy bawełna. Dzięki temu akrylowe ubrania mogą być przechowywane przez dłuższy czas bez obaw o uszkodzenia.
2.4. Łatwa pielęgnacja
Akryl jest materiałem, który nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Można go prać w pralce, a także suszyć bez ryzyka kurczenia się. W przeciwieństwie do wełny, która wymaga delikatnej pielęgnacji, akryl jest bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne oraz łatwy w użytkowaniu, co czyni go praktycznym wyborem w codziennym życiu.
2.5. Barwność i trwałość kolorów
Akryl dobrze przyjmuje barwniki, co sprawia, że jest dostępny w szerokiej gamie kolorystycznej. Tkaniny akrylowe zachowują intensywność barw przez długi czas, a kolory nie blakną tak szybko, jak w przypadku niektórych naturalnych materiałów.
3. Wady akrylu – dlaczego warto być ostrożnym?
Chociaż akryl ma wiele zalet, ma także swoje wady, które mogą wpływać na komfort użytkowania oraz długoterminową trwałość odzieży. Nie bez powodu akryl jest czasami krytykowany przez osoby dbające o jakość materiałów i wpływ na środowisko.
3.1. Słaba oddychalność
Jednym z głównych zarzutów wobec akrylu jest jego słaba oddychalność. Włókna syntetyczne, takie jak akryl, nie przepuszczają powietrza tak efektywnie jak naturalne materiały, takie jak bawełna, len czy wełna. Oznacza to, że skóra nie ma dostępu do wystarczającej wentylacji, co może prowadzić do nadmiernego pocenia się, zwłaszcza w cieplejszych warunkach.
3.2. Zatrzymywanie wilgoci
Akryl, podobnie jak inne syntetyczne włókna, ma tendencję do zatrzymywania wilgoci na powierzchni skóry. Kiedy ciało zaczyna się pocić, tkaniny akrylowe mogą powodować uczucie lepkości i dyskomfortu. W odróżnieniu od materiałów naturalnych, które pochłaniają wilgoć i szybko ją odparowują, akryl zatrzymuje wilgoć blisko ciała, co może prowadzić do nieprzyjemnych doznań.
3.3. Podatność na kulkowanie się
Akryl ma tendencję do kulkowania się (tzw. piling), co oznacza, że na powierzchni tkaniny tworzą się małe kulki lub kłaczki. Dzieje się tak zwłaszcza po wielokrotnym praniu lub noszeniu, gdy włókna syntetyczne zaczynają się zużywać. Kulki te psują wygląd ubrań, sprawiając, że szybko tracą one swój pierwotny wygląd.
3.4. Elektryzowanie się
Akryl ma tendencję do gromadzenia ładunków elektrostatycznych, co powoduje jego elektryzowanie się. Noszenie ubrań z akrylu może prowadzić do tego, że materiał przykleja się do ciała, a także przyciąga drobinki kurzu i sierści, co bywa irytujące, zwłaszcza zimą, kiedy powietrze jest suche, a odzież jest bardziej podatna na elektryzowanie się.
3.5. Wrażliwość na wysokie temperatury
Akryl, podobnie jak inne włókna syntetyczne, jest wrażliwy na działanie wysokiej temperatury. Oznacza to, że nie należy go prasować na wysokiej temperaturze, a suszenie w suszarce bębnowej może spowodować trwałe uszkodzenie tkaniny. Ubrania wykonane z akrylu mogą ulec deformacji, skurczeniu lub stopieniu, jeśli zostaną wystawione na działanie zbyt wysokich temperatur.
4. Dlaczego nie nosić akrylu?
Choć akryl ma swoje zalety, istnieje kilka powodów, dla których warto rozważyć rezygnację z noszenia ubrań wykonanych z tego materiału. Oto niektóre z kluczowych argumentów przeciwko akrylowym tkaninom:
4.1. Brak komfortu dla skóry
Dla wielu osób największym problemem związanym z akrylem jest brak komfortu noszenia, zwłaszcza w cieplejsze dni. Słaba oddychalność i zatrzymywanie wilgoci sprawiają, że skóra może się przegrzewać, a nadmiar potu powoduje uczucie dyskomfortu. Długotrwałe noszenie ubrań z akrylu może prowadzić do podrażnień skóry, zwłaszcza u osób o wrażliwej cerze.
4.2. Niska trwałość estetyczna
Jednym z powodów, dla których akryl nie cieszy się dobrą opinią wśród miłośników jakościowej odzieży, jest jego tendencja do szybkiego tracenia estetycznego wyglądu. Kulkowanie się materiału, elektryzowanie oraz blaknięcie kolorów to problemy, które sprawiają, że ubrania akrylowe mogą wyglądać na zużyte już po kilku praniach. W rezultacie, odzież wykonana z akrylu nie jest tak trwała i elegancka jak ta, która została wyprodukowana z wysokiej jakości naturalnych włókien.
4.3. Wpływ na środowisko
Akryl, podobnie jak inne włókna syntetyczne, jest produkowany na bazie ropy naftowej, co oznacza, że jego produkcja wiąże się z wykorzystaniem surowców nieodnawialnych i emisją szkodliwych gazów. Ponadto, akryl jest materiałem, który nie ulega biodegradacji, co sprawia, że ubrania z akrylu, gdy zostaną wyrzucone, mogą zanieczyszczać środowisko przez wiele lat.
Dodatkowo, pranie akrylu prowadzi do uwalniania się mikroplastików – drobnych cząsteczek plastiku, które trafiają do naszych wód i ekosystemów, stanowiąc zagrożenie dla fauny morskiej. To jeden z głównych argumentów ekologów za ograniczeniem użycia włókien syntetycznych, takich jak akryl.
4.4. Alternatywy dla akrylu
Zamiast akrylu warto rozważyć inne materiały, które oferują większy komfort noszenia i są bardziej przyjazne dla środowiska. Oto kilka alternatyw:
- Wełna: Jest naturalnym izolatorem ciepła, oddycha, a przy odpowiedniej pielęgnacji może służyć przez wiele lat. Jest również biodegradowalna.
- Bawełna organiczna: To bardziej przewiewny i ekologiczny materiał, który jest przyjemny w dotyku i łatwy w pielęgnacji.
- Tencel (lyocell): Jest przyjazny dla skóry, oddychający i produkowany w bardziej zrównoważony sposób niż akryl.
- Kaszmir: Choć droższy, kaszmir to luksusowa alternatywa, która jest niezwykle miękka, lekka i ciepła.
5. Jak dbać o ubrania z akrylu?
Jeśli jednak zdecydujesz się na zakup odzieży z akrylu, warto wiedzieć, jak odpowiednio o nią dbać, aby zachować jej wygląd i funkcjonalność na dłużej. Oto kilka wskazówek:
5.1. Pranie
Akryl można prać w pralce, ale najlepiej ustawić ją na niską temperaturę (30°C). Zbyt wysoka temperatura może prowadzić do kurczenia się materiału lub jego uszkodzenia. Warto również prać ubrania z akrylu w delikatnym programie, aby zminimalizować ryzyko kulkowania się tkaniny.
5.2. Suszenie
Unikaj suszenia akrylu w suszarkach bębnowych, ponieważ wysoka temperatura może spowodować deformację materiału. Najlepiej suszyć ubrania na płasko, aby uniknąć rozciągania się włókien.
5.3. Prasowanie
Akryl nie wymaga częstego prasowania, ale jeśli jest to konieczne, ustaw żelazko na niską temperaturę i prasuj ubrania przez cienką ściereczkę, aby nie uszkodzić włókien.
Akryl to materiał, który ma zarówno swoje zalety, jak i wady. Jego miękkość, lekkość oraz zdolność do zatrzymywania ciepła sprawiają, że jest popularnym wyborem na zimowe swetry, szaliki i czapki. Jednak słaba oddychalność, podatność na kulkowanie się oraz negatywny wpływ na środowisko stawia jego użycie pod znakiem zapytania.
