Jak wyglądają i jak długo występują odchody połogowe?

Co to są odchody połogowe i dlaczego się pojawiają?

Odchody połogowe, znane również jako lochia, to naturalna wydzielina z dróg rodnych kobiety, która pojawia się po porodzie. Stanowią one jeden z głównych objawów trwającego połogu, czyli okresu, w którym organizm kobiety powraca do stanu sprzed ciąży. Są mieszaniną krwi, śluzu i fragmentów błony śluzowej macicy, które są usuwane jako efekt oczyszczania i gojenia się jamy macicy po porodzie.

Pojawienie się odchodów połogowych jest częścią fizjologicznego procesu. Po porodzie – zarówno naturalnym, jak i przez cesarskie cięcie – łożysko oddziela się od ściany macicy, pozostawiając po sobie ranę. Organizm zaczyna się regenerować, a złuszczająca się błona śluzowa macicy zostaje wydalona właśnie w postaci lochii.

Jak długo występują odchody połogowe po porodzie?

Czas trwania odchodów połogowych jest indywidualny i zależy od wielu czynników, w tym ogólnego stanu zdrowia kobiety, rodzaju porodu oraz tempa gojenia się macicy. Zazwyczaj proces ten trwa od 4 do 8 tygodni. Niektóre kobiety mogą zauważyć resztki wydzieliny jeszcze po 10 tygodniach, co też mieści się w granicach normy.

Początkowo odchody są bardzo obfite i mają intensywny czerwony kolor. Z czasem zmieniają barwę i konsystencję – stając się brunatne, potem różowe, aż w końcu białawe lub przeźroczyste. Proces ten odzwierciedla regenerację endometrium – błony śluzowej macicy.

Etapy odchodów połogowych – co oznacza ich kolor i konsystencja?

Odchody połogowe przechodzą przez kilka charakterystycznych etapów:

• Lochia rubra – trwa zazwyczaj przez pierwsze 3–4 dni po porodzie. Ma kolor intensywnie czerwony, zawiera dużo świeżej krwi, fragmenty tkanek i śluz. Wydzielina może przypominać bardzo obfitą miesiączkę.
• Lochia serosa – pojawia się między 4. a 10. dniem połogu. Ma barwę różową lub brązowawą i bardziej wodnistą konsystencję. Krew jest już obecna w mniejszych ilościach.
• Lochia alba – ostatnia faza trwająca od około 10. dnia nawet do 6. tygodnia połogu. Wydzielina staje się biała, żółtawa lub przezroczysta. Wskazuje to na kończące się oczyszczanie macicy i jej pełne zagojenie.

Stopniowa zmiana koloru i intensywności lochii jest zupełnie normalna. Jednak każda nagła zmiana – np. ponowne wystąpienie intensywnego krwawienia po kilku tygodniach – wymaga uwagi i konsultacji z lekarzem.

Jakie objawy odchodów połogowych powinny niepokoić?

Mimo że lochia jest fizjologicznym objawem połogu, czasem mogą się pojawić symptomy, które wymagają reakcji. Zgłoś się do lekarza, jeśli:

• krwawienie nagle staje się bardzo obfite (np. przesiąknięcie podpaski w ciągu godziny),
• wydzielina ma nieprzyjemny, ropny zapach (może to świadczyć o infekcji),
• pojawia się gorączka powyżej 38°C,
• w lochii widoczne są duże skrzepy krwi (większe niż 2–3 cm),
• następuje zatrzymanie odchodów połogowych na dłużej niż kilka dni (co może sugerować zaleganie resztek łożyska lub skurcz szyjki macicy),
• ból w podbrzuszu jest silny i nie ustępuje po odpoczynku.

W takich przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. USG macicy, aby ocenić, czy nie doszło do komplikacji, takich jak zapalenie błony śluzowej macicy (endometritis) lub zatrzymanie fragmentów popłodu.

Jak dbać o higienę w czasie występowania odchodów połogowych?

Zachowanie odpowiedniej higieny intymnej w okresie połogu jest kluczowe, by zapobiec infekcjom i przyspieszyć proces gojenia. Oto najważniejsze wskazówki:

• Korzystaj z podpasek poporodowych – nie zaleca się stosowania tamponów do czasu zakończenia lochii i pełnego wygojenia dróg rodnych, ze względu na ryzyko infekcji.
• Często wymieniaj podpaski – najlepiej co 2–3 godziny, zwłaszcza w pierwszych dniach połogu.
• Unikaj kąpieli w wannie – w pierwszych tygodniach po porodzie lepiej ograniczyć się do pryszniców, by nie narażać się na kontakt z bakteriami.
• Intymną okolicę przemywaj delikatnie wodą lub specjalnym płynem do higieny intymnej, najlepiej po każdej zmianie podpaski oraz po skorzystaniu z toalety.
• Susz okolice intymne miękkim ręcznikiem papierowym zamiast ręcznikiem materiałowym, by ograniczyć gromadzenie się bakterii.

Czy odchody połogowe występują po cesarskim cięciu?

Tak, odchody połogowe pojawiają się również po cesarskim cięciu. Choć wiele kobiet zakłada, że po porodzie chirurgicznym ten objaw ich nie dotyczy, prawda jest inna. Macica po porodzie naturalnym czy operacyjnym musi się oczyścić w podobny sposób – usunąć resztki błony śluzowej i łożyska.

Różnica może pojawić się jedynie w intensywności i czasie trwania krwawienia – lochia po cesarskim cięciu bywa nieco mniej obfita, jednak nadal występuje w kilku etapach i trwa średnio do 6 tygodni.

Wpływ aktywności fizycznej i karmienia piersią na odchody połogowe

Niektóre czynniki mogą wpływać na wygląd i długość trwania odchodów połogowych:

• Karmienie piersią – laktacja pobudza produkcję oksytocyny, hormonu odpowiedzialnego za skurcze macicy. Dzięki niemu proces oczyszczania i obkurczania macicy następuje szybciej, co może skrócić czas trwania lochii.
• Aktywność fizyczna – intensywne spacery, podnoszenie ciężarów lub szybkie tempo życia mogą zwiększyć krwawienie. Warto zatem podejść rozsądnie do wznowienia aktywności fizycznej i słuchać sygnałów ciała.

Co może wpłynąć na przedłużenie odchodów połogowych?

Chociaż dla większości kobiet lochia ustępuje stopniowo przez 4–6 tygodni, niekiedy proces ten się przedłuża. Do potencjalnych przyczyn należą:

• używanie zbyt dużej aktywności fizycznej w połogu,
• brak karmienia piersią (brak oksytocyny może spowolnić obkurczanie się macicy),
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• niepełne usunięcie popłodu (łożyska lub błon płodowych),
• infekcje w obrębie macicy.

Dlatego tak ważne są wizyty kontrolne u ginekologa – pierwsza zwykle odbywa się po 6–8 tygodniach od porodu i służy ocenie gojenia się organizmu oraz zakończenia procesu połogu.