Tabletka dzień po – co to jest i jak działa awaryjna antykoncepcja?
Antykoncepcja awaryjna: Co to jest i kiedy ją stosować?
Antykoncepcja to istotny aspekt seksualnej swobody i zdrowia reprodukcyjnego. Chociaż istnieje wiele dostępnych metod antykoncepcyjnych, takich jak prezerwatywy, wkładki wewnątrzmaciczne i tabletki antykoncepcyjne, które chronią przed ciążą z blisko 100% skutecznością, nie ma jednak absolutnej pewności, że zawsze zadziałają. W takich sytuacjach, dostępna jest antykoncepcja awaryjna. Czym jest antykoncepcja awaryjna, oraz jak i kiedy ją stosować?
Co określamy mianem antykoncepcji awaryjnej?
Antykoncepcja awaryjna, nazywana również antykoncepcją postkoitalną, jest formą zabezpieczenia stosowaną w sytuacjach, gdy standardowe metody zawiodły lub były niewłaściwie użyte. Np. w przypadku podejrzenia, że wybrana przez partnerów metoda mogła zawieść, czy wtedy kiedy nie użyje się innej metody zapobiegania ciąży. Efektywność takiego działania jest możliwa do kilku godzin po stosunku seksualnym. Jej mechanizm działania polega na opóźnieniu lub uniemożliwieniu owulacji, tym samym zmniejszając prawdopodobieństwo zapłodnienia.
Kiedy sięgać po antykoncepcję awaryjną?
Antykoncepcja awaryjna powinna być rozważana w sytuacjach, gdy występuje podejrzenie, lub mamy wrażenie, że wybrana przez nas metoda zabezpieczenia zawiodła. Sytuacje te m.in. obejmują:
- Wykorzystanie prezerwatywy, która pękła lub zsunęła się podczas stosunku
- Wykorzystanie spirali wewnątrzmacicznej, która została wydalona z macicy
- Zapomniane lub opóźnione przyjęcie tabletek antykoncepcyjnych
- Kiedy nie użyto żadnej innej formy antykoncepcji podczas stosunku płciowego
Ponadto, antykoncepcja awaryjna może być szczególnie ważna dla ofiar przemocy seksualnej, która nie była odpowiednio chroniona.
Działanie i skuteczność antykoncepcji awaryjnej
Jest ważne, aby zrozumieć, że antykoncepcja awaryjna nie jest tożsama z poronieniem. Jeżeli zagnieżdżenie zarodka w endometrium macicy już zaszło, antykoncepcja awaryjna niestety nie zadziała. Pigułka 'dzień po’, nie wpłynie negatywnie na rozwój zarodka. Działanie takiego środka opiera się na dwóch głównych założeniach:
- Zablokowanie lub opóźnienie owulacji, jeżeli jeszcze do niej nie doszło.
- Utrudnienie plemnikom dostanie się do komórki jajowej za sprawą zagęszczenia śluzu szyjkowego oraz zmniejszenia grubości endometrium.
Bezpieczeństwo stosowania pigułek 'dzień po’
Pigułki 'dzień po’ są generalnie bezpieczne i skuteczne, pod warunkiem że są używane zgodnie z instrukcją i nie są stosowane jako regularna forma antykoncepcji. Mogą jednak wystąpić pewne skutki uboczne, takie jak przesunięcie krwawienia miesiączkowego, nudności, bóle głowy, czy rzadziej, biegunka i zawroty głowy. Mimo tych ewentualnych skutków ubocznych, stosowanie pigułki 'dzień po’ nie wpływa negatywnie na przyszłą płodność kobiety.
Ważne jest, aby pamiętać, że pigułka 'dzień po’ nie uszkodzi płodu ani nie spowoduje zmian w jego rozwijaniu się, jeśli zostanie przyjęta po zagnieżdżeniu zarodka.
Rodzaje pigułek 'dzień po’
W Polsce dostępne są dwa główne rodzaje pigułek 'dzień po’: EllaOne i Escapelle. EllaOne, bazujący na substancji czynnej octanie uliprystalu, jest skuteczny do 120 godzin (5 dni) po niezabezpieczonym stosunku, podczas gdy Escapelle, bazujący na lewonorgestrelu, jest skuteczny do 72 godzin (3 dni) po stosunku.
Jak zdobyć pigułkę 'dzień po’?
Od lipca 2017 roku pigułki 'dzień po’ w Polsce są dostępne tylko na receptę, co oznacza, że aby je otrzymać, potrzebna jest konsultacja lekarska. Proces ten wywołał wiele kontrowersji, a niektóre organizacje, takie jak Women on Waves czy Women on Web, dążą do umożliwienia kobietom np. zdalnej konsultacji z lekarzem w celu uzyskania recepty na pigułkę 'dzień po’.