Zaćma a choroby współistniejące – jak przygotować się do operacji przy cukrzycy, nadciśnieniu i innych schorzeniach?

Zaćma, czyli zmętnienie soczewki oka, to jedna z najczęstszych przyczyn pogorszenia widzenia u osób starszych. Operacja usunięcia zaćmy to dziś rutynowy i bezpieczny zabieg, ale wielu pacjentów boryka się z dodatkowymi chorobami, które mogą wpływać na przebieg leczenia. Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca czy zaburzenia krzepnięcia – to tylko niektóre z przypadłości, które wymagają szczególnego przygotowania przed zabiegiem. Jak się do niego odpowiednio przygotować i o czym poinformować lekarza?

Zaćma i choroby towarzyszące – częsty problem pacjentów

Zaćma dotyka przede wszystkim osób po 60. roku życia – a to właśnie ta grupa wiekowa najczęściej zmaga się z innymi przewlekłymi chorobami. Wielu pacjentów przyjmuje na stałe leki na serce, nadciśnienie, cukrzycę czy tarczycę. Czasem choroby te nie dają objawów, a innym razem mogą stanowić istotne ryzyko okołozabiegowe.

Dlatego tak ważna jest dokładna kwalifikacja do operacji oraz współpraca okulisty z internistą, diabetologiem lub kardiologiem. W większości przypadków obecność chorób współistniejących nie wyklucza możliwości przeprowadzenia zabiegu, ale wymaga pewnych modyfikacji i ostrożności.

Cukrzyca a operacja zaćmy

Cukrzyca to jedna z chorób najczęściej towarzyszących pacjentom z zaćmą. Dodatkowo sama cukrzyca może przyspieszać rozwój zaćmy – szczególnie wtedy, gdy jest niewyrównana – radzą eksperci z kliniki Provisus.

Na co trzeba zwrócić uwagę przed zabiegiem?

• Poziom cukru we krwi powinien być ustabilizowany – idealnie w normie lub w zakresie docelowym ustalonym z diabetologiem.
• Operacja nie powinna być wykonywana w okresie zaostrzenia choroby, przy stanach zapalnych lub infekcjach.
• Pacjenci z cukrzycą częściej mają powikłania w siatkówce (retinopatia cukrzycowa), dlatego przed zabiegiem konieczne jest szczegółowe badanie dna oka.
• Cukrzycy mają zwiększone ryzyko infekcji i wolniejsze gojenie się tkanek – lekarz może zastosować dodatkową profilaktykę antybiotykową i zalecić szczególną higienę oka po zabiegu.

Nadciśnienie tętnicze – czy stanowi przeciwwskazanie?

Samo nadciśnienie nie wyklucza operacji zaćmy, ale ciśnienie tętnicze musi być prawidłowo kontrolowane. Zbyt wysokie ciśnienie krwi (np. powyżej 160/100 mmHg) może zwiększać ryzyko powikłań okołooperacyjnych, takich jak krwotok wewnątrzgałkowy czy problemy z ciśnieniem ocznym.

Przed zabiegiem warto:

• Skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub kardiologiem w celu optymalizacji leczenia.
• Regularnie mierzyć ciśnienie w domu i notować wyniki.
• Nie odstawiać samodzielnie leków przed operacją – decyzję podejmuje lekarz.

Choroby serca – jak wpływają na planowanie zabiegu?

Pacjenci po zawale serca, z niewydolnością serca, migotaniem przedsionków lub z rozrusznikiem również mogą być operowani, ale wymagają dokładniejszego przygotowania. W przypadku:

• Migotania przedsionków lub zakrzepicy, pacjenci często przyjmują leki przeciwzakrzepowe (np. warfarynę, acenokumarol lub nowe leki NOAC). Wówczas anestezjolog i okulista wspólnie decydują, czy i jak czasowo odstawić leki lub zastosować heparynę drobnocząsteczkową.
• Niewydolności serca – operacja powinna być wykonana tylko wtedy, gdy stan ogólny pacjenta jest stabilny.
• Choroby wieńcowej – lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. EKG lub konsultację kardiologiczną.

Wszystkie te działania mają na celu zminimalizowanie ryzyka komplikacji ogólnoustrojowych.

Inne choroby przewlekłe – co jeszcze trzeba uwzględnić?

Oprócz cukrzycy i chorób serca należy zwrócić uwagę także na:

• Choroby neurologiczne (np. udar mózgu, choroba Parkinsona) – mogą wpływać na przebieg rekonwalescencji i zdolność do współpracy w czasie zabiegu.
• Choroby płuc – np. POChP, astma – wymagają oceny ryzyka związanego ze znieczuleniem miejscowym i pozycją leżącą podczas zabiegu.
• Zaburzenia krzepnięcia krwi – wymagają szczegółowego planu okołozabiegowego.
• Alergie na leki – należy zgłosić je wcześniej, by uniknąć powikłań podczas stosowania kropli znieczulających lub antybiotykowych.

Jak przygotować się do zabiegu usunięcia zaćmy?

Aby zabieg przebiegł bezpiecznie i skutecznie, warto:

1. Uzupełnić dokumentację medyczną – przynieść aktualne wyniki badań (morfologia, EKG, poziom cukru, ciśnienie), listę przyjmowanych leków i wypisy ze szpitali.
2. Poinformować lekarza o wszystkich chorobach i lekach – zwłaszcza przeciwzakrzepowych i przeciwcukrzycowych.
3. Dostosować leki według zaleceń – nie odstawiać niczego na własną rękę.
4. Unikać infekcji – nawet zwykłe przeziębienie może opóźnić zabieg.
5. Poprosić bliską osobę o pomoc w dniu zabiegu – pacjent po operacji nie powinien samodzielnie wracać do domu.

Podsumowanie

Operacja zaćmy to skuteczna i bezpieczna procedura, która może znacząco poprawić jakość życia – również u osób przewlekle chorych. Obecność cukrzycy, nadciśnienia czy chorób serca nie wyklucza zabiegu, ale wymaga odpowiedniego przygotowania. Kluczem do sukcesu jest ścisła współpraca między okulistą a innymi specjalistami, dokładne badania oraz dostosowanie leczenia farmakologicznego. Dzięki temu ryzyko powikłań jest minimalne, a pacjent może szybko odzyskać dobre widzenie.